بررسی وضعیت تجویز پیشگیرانه ی آنتی بیوتیک در اعمال جراحی بیمارستان های تابع دانشگاه علوم پزشکی شیراز ـ ۱۳۸۳

سابقه و هدف: استفاده ی غیراصولی از آنتی بیوتیک در اعمال جراحی موجب عواقب خطرناکی مانند مقاوم شدن میکروارگانیسم ها به آنتی بیوتیک-های موجود و افزایش غیرضروری هزینه ها برای بیمار و بیمارستان می شود. با توجه به این مساله به منظور تعیین سطح هم خوانی تجویز پیشگیرانه ی آنتی بیوتیک ها با دستورالعمل کشوری ایران در اعمال جراحی بیمارستانهای آموزشی دانشگاهی شیراز در سال 1383 پژوهش حاضر انجام گردید. مواد و روش ها: یک نمونه ی تصادفی شامل 760 بیمار از بخش های مختلف جراحی (گوارش و عمومی، ارولوژی، ارتوپدی، گوش و حلق و بینی، جراحی اعصاب، جراحی قلب و جراحی زنان و زایمان) از شش بیمارستان تحت پوشش دانشگاه علوم پزشکی شیراز انتخاب شدند. در مورد شاخصه هایی مانند تجویز آنتی بیوتیک یا عدم آن، انتخاب نوع آنتی بیوتیک، زمان شروع، طول مدت ادامه ی تجویز و راه تجویز اگر دقیقا مانند دستورالعمل رفتار شده بود، همخوان در نظر گرفته شدند. در پایان هم خوانی کلی با تعریف وجود هم خوانی در تمام موارد پیش گفت محاسبه گردید و نتایج با استفاده از آمار توصیفی و شاخص های مرکزی و پراکندگی ارایه شد. نتایج: میانگین سن بیماران 9/37 سال (انحراف معیار 5/21) و 55% آنها مرد بودند. طبق دستورالعمل کشوری 623 نفر از بیماران (82%) بر اساس نوع عمل جراحی انجام شده برایشان، باید آنتی بیوتیک پیشگیرانه دریافت می کردند و در مورد بقیه نیازی به این کار نبود. اقدام به تجویز آنتی بیوتیک پیشگیرانه یا عدم آن در 1/82% موارد با دستورالعمل هم خوانی داشت. 9/2% هم خوانی در انتخاب نوع آنتی بیوتیک، 55% در مورد زمان شروع تجویز و 7/30% در مورد راه تجویز آنتی بیوتیک هم خوانی مشاهده شد. اما هم خوانی در طول مدت ادامه ی آنتی بیوتیک و نیز هم خوانی کلی در هیچ کدام از بیماران وجود نداشت.نتیجه گیری: آنتی بیوتیک ها در اعمال جراحی در بیمارستان های آموزشی شیراز به صورت بیش از حد و غیر ضروری مورد استفاده قرار می گیرند و اقدامات مداخله ای به منظور بهبود وضعیت تجویز آنها ضروری می باشد تا هم به شکل موثرتری از عفونت محل جراحی و عواقب آن جلوگیری شود و هم از عوارض خطرناک تر ناشی از مصرف نادرست آنتی بیوتیک ها کاسته شود